Sapa là vùng núi cao thuộc phía Bắc Việt Nam, nơi có nhiều dân tộc thiểu số cùng nhau sinh sống. Trong đó, người Dao Đỏ có số lượng đông cùng với phong tục tắm lá được biết đến nhiều qua những năm qua. Trong bài viết hôm nay, mời bạn đọc cùng đi tìm hiểu về những
Giới thiệu bản người Dao Đỏ Sapa
Tại Sapa, người Dao Đỏ sinh sống chủ yếu tại khu vực bản Tả Phìn. Nơi đây cách thị trấn khoảng 12km. Cũng giống như nhiều bản làng của dân tộc thiểu số khác, khu vực Tả Phìn đường đi đều là đường đèo có dốc và quanh có. Tuy đường đi có chút khó khăn, nhưng bù lại không gian sống nơi đây vô cùng thoáng đãng, trong lành.
Khi bắt đầu di chuyển tới Tả Phìn, du khách sẽ cần phải đi qua nhiều con dốc đứng, ngoằn nghèo, vượt qua tu viện cổ Tả Phìn trước khi tiến vào làng bản. Người Dao nơi đây thích ở trong nhà đất 3 gian hoặc 5 gian. Những ngôi nhà này rộng rãi, di chuyển dễ dàng và đặc biệt mát vào những ngày trời oi bức.
Người Dao sống bằng nghề trồng trọt ngô và lúa. Họ cũng ở nhà dệt thổ cẩm và hái lá chè đem bán để lấy kinh phí trang trải qua ngày. Hiện nay, với sự phát triển của du lịch, nhiều người Dao cũng cho khách thuê trọ qua đêm để có thêm thu nhập.
Người Dao thường mang những họ phổ biến như Lò, Lý, Phan, hay Tẩn. Trang phục truyền thống của người Dao là “luy hâu”, với 1 set gồm đầy đủ quần áo, mũ, khăn, xà cạp quấn chân, thắt lưng, và giày dép. Mỗi bộ trang phục luy hâu phải được dệt với 5 màu khác nhau, trong đó màu sắc chính là màu đỏ.
Nơi sinh sống của người Dao có gì đặc biệt?
Người Dao Đỏ sống tập trung ở Tả Phìn và cũng rải rác ở một số xã như Suối Thầu, Nậm Cang,…Khu vực này nằm gần dãy Hoàng Liên Sơn và có nhiều cây thuốc quý. Những loài cây như kim ngân, quế, màng tang, đìn giá, nẹ nầm, quang đìa diềm,…đều được tìm thấy tại đây. Với khí hậu thích hợp, các loại thảo mộc ở đây phát triển rất tốt và được người dân hái về sử dụng thường xuyên.
Các phong tục tiêu biểu của người Dao Đỏ
Người Dao Đỏ Sapa có nhiều phong tục khá đặc biệt, như lễ cấp sắc, lễ Tết nhảy, phong tục tắm lá thuốc, lễ hội hát giao duyên. Cụ thể trong phần này mời bạn đọc cùng tìm kiểu kỹ hơn những nét văn hóa đặc sắc của người Dao Đỏ.
Lễ cấp sắc
Tên gọi lễ cấp sắc có nghĩa là quá tang, trong đó tang là vật để soi sáng còn quá là trả qua; như vậy lễ quá tang là nghi lễ soi đèn, thắp sáng. Đây là nghi lễ chứng minh sự trưởng thành của 1 người nam trong gia đình Dao Đỏ và được áp dụng cho nam giới từ 10 tuổi trở lên. Sau nghi lễ, họ được cấp tên và có quyền thờ cúng ông bà tổ tiên.
Nam giới nấu ăn vào ngày Tết
Người Dao quan niệm rằng nấu nướng ngày Tết là việc của đàn ông. Do đó, phụ nữ Dao tại Tả Phìn chỉ cần gói bánh và đồ xôi, còn lại mọi việc bếp núc đều do nam giới đảm nhiệm. Điều này rất khác biệt so với văn hóa của người Kinh, khi phụ nữ là người sẽ phải làm tất cả công việc chuẩn bị cho ngày Tết.
Phong tục tắm lá thuốc
Phụ nữ Dao Đỏ có phong tục tắm lá thuốc sau sinh. Đây là bài thuốc có từ thời xưa và đến nay vẫn được nhiều người phụ nữ Dao duy trì, áp dụng. Bài thuốc này giúp cho họ khỏe mạnh, hồi phục nhanh và tự chăm con dù chỉ sau vài ngày sinh nở.
Lễ Tết nhảy
Gọi là lễ Tết nhảy là bởi vì mỗi khi Tết đến, người Dao đều tham gia nhảy điệu múa Nhiang chằm Đao. Đây là bài nhảy yêu cầu sự khéo léo, tinh tế và giúp nam giới khoe được sự dẻo dai của cơ thể.
Lễ hội hát giao duyên
Lễ hội này được tổ chức vào đầu xuân, nơi người tham gia có thể hát giao duyên để tìm người yêu mến. Không chỉ vậy, lễ hội hát giao duyên cũng là nơi nam nữ Dao Đỏ có thể tham gia các trò chơi như thi đi cầu tre qua suối, hay thi chạy leo núi,…
Bài thuốc bí truyền của người Dao
Người Dao Đỏ Sapa có bài thuốc thần kỳ với 120 loại thảo mộc vô cùng quý hiếm. Mỗi gia đình có thể có một chút khác biệt trong cách dùng và chế biến thuốc, nhưng về cơ bản vẫn có những loại cây như cây màng tang, quế, cây cơm cháy, hoa ông lão, chùa dù, liên đằng hoa nhỏ,…
Bài thuốc đặc biệt này có thể được sử dụng cho rất nhiều đối tượng khác nhau. Sản phụ sau sinh, trẻ em, người già, người hay bị dị ứng, người làm văn phòng, nam giới hay sử dụng rượu bia đều là đối tượng nên dùng lá tắm. Công dụng của loại thuốc tắm này là trị rôm sảy, trị vàng da, phòng cảm cúm, làm đẹp da, trị thấp khớp, chữa đau lưng, chống đau đầu, lưu thông khí huyết.
Các bài thuốc của người Dao Đỏ ở Tả Phìn hiện đã được chiết xuất theo dạng nước cô đặc để bạn có thể mua về sử dụng dễ dàng tại nhà, bạn có thể xem các sản phẩm tại đây: https://latamnguoidao.com/danh-muc-san-pham/thao-duoc-co-dac/
Người Dao Đỏ Sapa hiện nay đã sống cởi mở và thân thiện hơn, sẵn sàng tiếp đón khách du lịch. Nếu muốn tham quan làng Tả Phìn của người Dao Đỏ thì bạn có thể đặt lịch ngay để sớm khám phá mảnh đất này!